Dementie is een verzamelnaam voor ruim 50 ziektes die de hersenen aantasten. De geestelijke gezondheid gaat daardoor langzaam achteruit. Een van de meest voorkomende vormen van dementie is Alzheimer: ruim 70% van alle mensen met dementie heeft deze diagnose. Naarmate de ziekte vordert, wordt het steeds lastiger om dagelijkse dingen op te pakken en uit te voeren.

Wereld Alzheimer Dag

Elk jaar op 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Een ziekte die direct of indirect een grote rol speelt in heel veel levens. Zo ook bij GO-deelnemers Inge-Jael en Caroline. Hoe gaan zij hiermee om? En wat betekenen sport en sociale activiteiten in een leven met Alzheimer of andere vormen van dementie?

In gesprek met Inge-Jael

Op 55-jarige leeftijd kreeg de vriend van Inge, Patrick, Alzheimer. Twee jaar geleden – 12 jaar na de diagnose – is hij overleden, in het kleinschalige verpleeghuis Warm Thuis waar hij 6 jaar heeft gewoond. Nog altijd spelen Alzheimer en Warm Thuis een belangrijke rol in het leven van Inge-Jael. “Ik zet me al jaren in voor de Cliënten Verwanten Raad van Warm Thuis. Eerst als lid, later als voorzitter. Ook ben ik betrokken bij het Warm Thuis Café, een plek waar bewoners, familie, vrijwilligers samenkomen, en heb ik met anderen een Geheugenkoor opgezet bij Warm Thuis.”

Met name het Geheugenkoor is heel belangrijk voor Inge en Patrick geweest. En dat is het nog steeds. Volgens Inge verwoord Daniel Lohues in een van zijn liedjes precies waarom:

“De ene heb baat bij een borrel op twee

De ander heb baat bij mooi weer

Maar een ding is bij elk mens geliek

We hebben allemaal baat bij muziek”

Inge: “Eens in de 2 weken op vrijdag waren we ‘geliek’ in deze moeilijke periode in ons leven. We lachten en zongen en luisterden naar mooie gedichten. Twee uur lang was het alsof er even niets aan de hand was. Zorgeloos. Geen verwarring of oriëntatieproblemen, geen zorgtalen en machteloos gevoel. Wie is de mantelzorger/vrijwilliger, en wie degene met geheugenproblemen? Door de muziek waren we, zoals  vroeger, weer even ‘geliek’.

“Net als bij muziek, activeer je met sport en beweging je brein. Vooral als je dit met anderen doet, geeft het een extra boost. Sporten is goed voor je, dus ook voor mensen met dementie. Het enige verschil is dat zij dit niet meer zelf kunnen organiseren en ondernemen. Dan is het dus fijn als familie en vrijwilligers dat voor hen doen.”

In gesprek met Caroline

Er zijn meer dan 50 (misschien wel 80) vormen van dementie. Alzheimer is de meest voorkomende. Ook Caroline heeft van dichtbij meegemaakt wat het betekent om te leven met dementie. Haar moeder had een mix-vorm van dementie en haar vader Alzheimer.

Caroline: “Ik heb voor hen beiden gezorgd. Vooral voor mijn vader was de zorg intensief. Daarnaast heb ik verpleegkundig specialist diabetes gezien wat de indrukwekkende gevolgen van diabetes én van dementie zijn.”

Mee blijven doen met Alzheimer en dementie

“De meeste mensen met dementie wonen thuis. Met name in de beginjaren zijn zij goed in staat om voor zichzelf te zorgen, maar met hulp van anderen. Ze willen graag mee blijven doen en mee genieten. Als iedereen een steentje bijdraagt aan die hulp, dan kunnen zij langer en op een goede manier thuis blijven.”

“Met die gedachte in mijn achterhoofd kwam ik terecht bij Samen Dementievriendelijk. Ik las erover in een artikel en wist meteen “dat past me”. Het programma Samen dementievriendelijk maakt Nederlanders bewust van de impact van dementie op de samenleving. Het helpt als mensen dementie niet alleen herkennen, maar vervolgens ook iets kunnen betekenen voor iemand met dementie of een mantelzorger. Ik heb een training ‘Omgaan met dementie’ gevolgd bij SDV en geef nu zelf trainingen: een laagdrempelige training voor sport-, muziek- en hobbyverenigingen en een Training op Locatie voor bedrijven, gemeenten, zorginstellingen en winkelpersoneel.”

Een steuntje in de rug voor mensen met dementie

“Het mooiste van mijn rol als trainer? Het steuntje in de rug dat ik mensen met dementie kan geven. Ik doe het met veel plezier, en houdt me scherp 😉 Mijn eerste training aan bibliotheekmedewerkers zal ik nooit vergeten. Tijdens het voorstelrondje vertelde een dame over haar man, die net de diagnose vasculaire dementie had gekregen. En  hoe blij ze was dat ze nu een training en meer informatie kon krijgen. Haar man zat naast haar. Dat kwam bij iedereen behoorlijk binnen.”

“Tip: op samendementievriendelijk.nl kun je gratis online trainingen doen. Toegankelijk, inspirerend en misschien wel een echte eyeopener.”

Bewegen vertraagt symptomen van dementie

Bewegen heeft een positieve uitwerking op een leven met dementie en kan het optreden van symptomen uitstellen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die voldoen aan de zogenaamde beweegrichtlijnen een lager risico hebben om een dergelijke ziekte te krijgen dan mensen die dat niet doen. Langdurig onderzoek wordt gedaan om uit te zoeken hoe dat precies werkt, en wat oorzaak en gevolg is. “Dementie begint namelijk vaak jaren voordat de diagnose wordt gesteld. Minder bewegen kan ook een gevolg zijn in plaats van oorzaak van dementie”, lezen we op allesoversport.nl.

Mensen met dementie die in beweging blijven, behouden langer hun zelfredzaamheid doordat ze de alledaagse dingen langer zelfstandig kunnen uitvoeren. Dat komt omdat sport en bewegen vooral effect heeft op de psychomotorische snelheid, blijkt uit onderzoek van Esther Karssemeijer van het Radboudmc. Daarnaast kan bewegen het aantal valincidenten bij oudere mensen met dementie wel met 30% verlagen.

Meer over de positieve effecten van sport en bewegen op dementie en Alzheimer lees je op onderstaande bronnen: